Jonas
Als een vis in het water
Jonas is een niet te missen parel aan het IJburg in Amsterdam. In de afgelopen jaren is het opvallende project veelvuldig geroemd, met als kers op de taart twee BREEAM Awards in de categorieën ‘Homes Projects’ en ‘Regional Award – Western Europe’ in 2020.
De naam Jonas is afgeleid van het verhaal ‘Jonas en de Walvis’. Maar wat gaat er allemaal schuil achter dit duurzame project? Ten tijde van de tender was er een BREEAM-NL Excellent ambitie, maar dat werd gaandeweg bijgesteld en zo beschikt Jonas inmiddels over een Outstanding ontwerpcertificaat. Meer dan een gebouw Jonas is herrezen op een plek aan een kade die jarenlang een belangrijke sociale rol in de wijk vervulde. Zo werd er op het gras veel gespeeld door de lokale jeugd en meerde jaarlijks de goedheiligman aan de kade aan. Daarnaast waren er veel belangrijke collectieve voorzieningen. Die sociale en collectieve voorzieningen moesten behouden blijven of opnieuw een plek krijgen, concludeerde de gemeente. En dus waren dat – naast het duurzame karakter – belangrijke doelstellingen voor de partijen die betrokken waren bij de ontwikkeling. Jonas moest meer dan enkel een gebouw worden. Het moest een plek worden waar alles samenkomt. Sociaal & duurzaam Zodoende mondde Jonas uit in een mixed-used complex, bestaande uit 190 huurwoningen, 83 koopwoningen en voorzieningen die bijdragen aan de sociale cohesie in de wijk. Zo is de plint openbaar toegankelijk en kunnen geïnteresseerden een bezoek brengen aan de gemeenschappelijke huiskamer, de canyon en de patio. Op deze plekken kunnen bewoners, maar ook geïnteresseerden van buitenaf samenkomen. Daarnaast herbergt Jonas commerciële voorzieningen. Zo kun je er onder meer terecht voor een goede kop koffie of een lunch. Maar ook het reserveren van een bootje behoort tot de mogelijkheden.
Jonas is ontworpen vanuit een holistische benadering en er zijn daarnaast veel biofilische kenmerken aanwezig. In het ontwerp is veel ruimte voor groen, natuurlijke materialen en vormen weggelegd. Het concept is gebaseerd op hoe vroeger houten schepen werden gebouwd: zo is het skelet vormgegeven door achter elkaar geplaatste spanten. Tijdens de bouw is continu oog geweest voor de milieu-impact van materialen. Het beton is CSC-gecertificeerd en het granulaat bestaat uit minimaal een kwart gerecycled materiaal. Bij het interieur en exterieur is speciaal Europees Douglashout toegepast. Verder is Jonas bekleed met donkergekleurd, geprepatineerd zink.
100 procent score Binnen BREEAM-NL wist Jonas op de categorieën Energie, Afval en Vervuiling een score van 100% te behalen. De hoge score voor Energie is met name behaald door de toepassing van de circa achthonderd PV-panelen. De opgewekte energie wordt onder andere weer gebruikt voor de verlichting en de installaties. Er wordt middels een koudeopslagbron gebruikgemaakt van het omliggende water: ook wel Thermische Energie uit Oppervlaktewater (TEO) genoemd. Hierdoor kunnen de woningen zowel verwarmd als gekoeld worden. Daarnaast is er een lage-temperatuurverwarming aanwezig met een aansluiting op het warmtenet. Jonas is niet geheel verrassend energieneutraal.
Foto's: Sebastian van Damme
Ecologie & biodiversiteit Er zijn meer bijzondere duurzame maatregelen genomen. Zo is er veel oog voor ecologie. Wat te denken van de aanwezigheid van de inheemse oevervegetatie of de mosselriffen die de waterkwaliteit verbeteren en de biodiversiteit vergroten. En dan is er nog de oeverzwaluwwand: een speciaal woongebied voor een vogel die de afgelopen jaren zijn leefgebied door bouwactiviteiten steeds verder zag afnemen. Het is slechts een greep uit de bijzondere maatregelen die zijn genomen om het project een positieve bijdrage te laten leveren aan de bestaande omgeving. Voorbereid op de toekomst Waar je ook door Jonas loopt, op iedere hoek wacht weer een verrassing. Of het nu de rust is in de prachtige schaduwpatio of de dynamiek op het zonnige speelplein. Een ding is zeker: duurzaam en sociaal gaan hier hand in hand. Door de aanwezigheid van de vele voorzieningen is het project een goed voorbeeld van hoe je in verdichte steden aangenaam kunt wonen, zowel individueel als collectief. Doordat de duurzame maatregelen daar als een rode draad doorheen lopen is Jonas op vrijwel alle facetten voorbereid op de toekomst.
