Green Cities Europe
Een groene en gewilde plek om te wonen
De Rotterdamse wijk Katendrecht heeft een roerig verleden. Tot het begin van deze eeuw werd dit schiereiland op Zuid nog bestempeld als probleemwijk. Sindsdien is er veel veranderd: herstructureringen en talrijke renovaties hebben ‘de Kaap’ gemaakt tot een gewilde plek om te wonen, werken en recreëren.
Onlangs is het nieuwste project opgeleverd, De Groene Kaap. Een groot complex met 450 nieuwbouw huur- en koopwoningen en ruimte voor horeca en winkels. Het omvat vier havengebouwen met vijf torens die met elkaar verbonden zijn door hoven, loopbruggen en daktuinen. De verschillende groene ruimtes vormen samen een doorgaande route voor bewoners en bezoekers.
De nadrukkelijke aandacht voor groen in de ontwerpfase heeft ertoe geleid dat veel van de woningen direct in contact staan met één van de hof- en daktuinen. Bijzonder is ook dat een deel van de tuinen openbaar toegankelijk is, terwijl een ander deel kan worden afgesloten voor de bewoners. Bij de ontwikkeling van de tuinen zijn meerdere partijen betrokken geweest. Green Cities heeft met een aantal van hen gesproken en hen onder meer gevraagd naar de specifieke opgaven, de uitdagingen en de samenwerking met andere partijen.
Facts & Figures Openbaar toegankelijke dakwandelroute, privé-daktuinen, gemeenschappelijke patiotuinen en natuurdaken.
- Gebruik: Gecombineerd wonen, werken, horeca
- Opdrachtgever/investeerder: Altera, Amstelveen
- Ontwikkeling: Stebru, Nieuwerkerk aan den IJssel
- Architect: Bureau Massa, Rotterdam
- Landschapsarchitect: LOLA Landscape Architects, Rotterdam
- Technisch ontwerp daktuinen: Binder Daktuinen, Poortugaal
- Oppervlak: 7.500 m²
- Kosten groen: ca. 1,5 miljoen euro
- Oplevering: april 2021
Specifieke opgaven Om te beginnen de omvang van het project: de tuinen beslaan gezamenlijk zo’n 7.500 m2. Dan moet je ‘groot’ denken. Voor het technische ontwerp betekende dit dat gekozen is voor eenvoud, wat betreft de materialen maar ook wat betreft de toepassing ervan. Om het glooiende karakter van de tuinen te verwezenlijken moesten er veel grondkeringen worden gemaakt. Dirko van den Tol, projectadviseur en daktuinspecialist bij Binder Daktuinen: ‘Dan is het belangrijk ingewikkelde constructies te beperken of te vereenvoudigen met slim materiaal gebruik. Eenvoud en repeterende constructies werken ook sneller.’ Het laten terugkeren van materialen en ontwerpelementen is in zo’n groot project ook om een andere reden belangrijk: het verbindt de verschillende delen met elkaar en houdt het beeld overzichtelijk.
Landschapsarchitectenbureau LOLA heeft de tuinen ontworpen. Door te werken met verschillende thema’s en kleurenschema’s per tuin of hof, die met elkaar verbonden zijn door bruggen en paden ontstaat een afwisselende wandelroute. Repeterende beplanting maakt dat het toch een geheel blijft.
Een andere specifieke opgave was het werken op niveau in een dichtbebouwde omgeving, waar tijdens de bouw de hele tijd veel verkeer en mensen ter plaatse waren. Voor de aanleg van de daktuin (constructie en inrichting) moest gewerkt worden met enorme kranen. Het daktuinsubstraat moest worden geblazen omdat niet alle daken met kranen te bereiken waren. Dit bracht voor de leverancier van de vaste planten en bollen een uitdaging mee. ‘Het substraat waarmee wij werken voor ons vaste plantenconcept werken was niet blaasbaar. De beplanting staat als gevolg in een daktuinsubstraat met een andere samenstelling. Door dit te monitoren kunnen we de ontwikkeling van de planten volgen’, aldus ontwerper Michelle de Roo.
De beplanting: uitdagingen en oplossingen De beplanting moest de specifieke uitgangspunten van het ontwerp volgen. Michelle de Roo: ’Het beeld dat we moesten creëren bestond uit golvende bewegingen van verschillende hoogtes en verschillende kleurstellingen. De planten moesten een lange bloeitijd hebben en van bovenaf gezien net zo mooi zijn als op loophoogte.’ Niet in de laatste plaats moest de beplanting geschikt zijn voor toepassing op hoogte, waar weer en wind meer vrij spel hebben. Bij de keuze van vaste planten is hier rekening mee gehouden: daar waar het echt hard kan waaien is de beplanting lager en is gekozen voor sterkere soorten.
Deze combinatie was voor mij de belangrijkste reden om te kiezen voor De Groene Kaap
Samenwerking De ene keer verloopt de samenwerking tussen de betrokken partijen soepeler dan de andere. Over het project De Groene Kaap vat Dirko van den Tol de uitdagingen als volgt samen: ‘Laveren tussen ontwerp, techniek, financiële kaders en een goed eindresultaat.’ Hij voegt toe: ‘Tijdens dit proces kom je erachter dat het ontwerp niet altijd past binnen de financiële kaders. Als technisch adviseur denk je dan mee en stel je alternatieven voor die opnieuw moeten worden berekend en uitgewerkt. Het vergt de nodige tijd en energie om voor alle partijen tot een acceptabele oplossing te komen.’ Lessons Learned Dirko van den Tol: ‘Betrek technisch adviseurs zo vroeg mogelijk in het ontwerpproces. Presenteer het ontwerp pas definitief als het binnen de financiële kaders past. Zo voorkom je teleurstellingen en bijsturing. Achteraf bijsturen kost meer moeite, tijd en geld.’ Door de goede samenwerking tussen alle betrokken partijen ligt er uiteindelijk een kwalitatieve goede, mooie daktuin en kan worden teruggekeken op een boeiende en leerzame tijd. De waarde van groen Suzanne Ras (23 jaar) is een van de eerste bewoners van De Groene Kaap. Vanaf de 12e verdieping heeft ze een schitterend uitzicht over de stad én over de daktuinen van het complex. Het wonen in de stad en het groen dichtbij is voor haar ideaal: ‘Deze combinatie was voor mij de belangrijkste reden om te kiezen voor De Groene Kaap’. Ze verheugt zich op de zomer: ‘Ik zie ernaar uit om vanaf mijn balkon te genieten van het mooie uitzicht en om ’s avonds een wandelingetje te maken door de tuinen.
Een voorbeeld van ‘futureproof’ wonen Altera is als investeerder betrokken bij De Groene Kaap. Volgens CEO Jaap van der Bijl en CIO Erwin Wessels is dit project een voorbeeld van ‘futureproof’ wonen. In 2018 startte de ontwikkeling van De Groene Kaap, twee jaar daarvoor al het eerste denkwerk. “Dan moet je vooruit durven kijken”, vertelt Van der Bijl. Altera wilde een woonaanbod creëren waar alle Rotterdammers wat aan hebben, nu en in de toekomst. Natuurlijk, klimaatadaptatie en biodiversiteit stonden vijf jaar geleden ook al op de maatschappelijke agenda, maar niet zo prominent als nu het geval is. “Bij onze beleggers was daarom nog wel enige scepsis over het financiële rendement van de duurzame investeringen”, weet Van der Bijl nog. “Ze hadden vragen. En terecht. Het is de taak van onze beleggers om vragen te stellen. Over de ontwikkeling van het gebied. Over de duurzaamheid van het complex. En het is onze taak die vragen, doordat we onze research hebben gedaan, goed te beantwoorden. En onze strategie duidelijk te maken.” Altera ontwikkelt nu een vergelijkbaar project in Zaandam, ook natuurinclusief. En bij een woningbouwproject in Almere is Altera ook verantwoordelijk voor het openbare buitengebied.
The content of this promotion campaign represents the views of the author only and is his/her sole responsibility. The European Commission and the Consumers, Health, Agriculture and Food Executive Agency (REA) do not accept any responsibility for any use that may be made of the information it contains.
