Huidige energetische situatie
Hoeveel energie wordt er in de logistieke gebouwen gebruikt en waar valt de meeste winst te halen. Dit hoofdstuk schetst de energetische situatie in het logistieke vastgoed.
Bijna 60% van de panden is vorstvrij en heeft een lage energievraag
Grootste energiegebruiker
De logistiek is verantwoordelijk voor 26% van het energiegebruik van de gebouwde omgeving, meer dan elke andere sector.
Logistiek vastgoed en energiegebruik
Ondanks dat veel logistiek vastgoed niet verwarmd is, kost het op minimale temperatuur houden van de gebouwen ongeveer de helft van het totale energiegebruik. Verlichting is de andere grootste kostenpost.
Energiegebruik verschilt per activiteit
Hoewel de gebouwen vaak dezelfde visuele eigenschappen hebben, is de logistieke sector is breed in activiteiten. Het is dus onmogelijk om een enkel maatregelpakket op te stellen en dat aan de sector op te leggen. Zo is het ene pand verwarmd tot 16 graden en noteert de thermometer bij de buurman -18 graden. Daarom is voor deze routekaart het energiebruik per gebouwfunctie in beeld gebracht. Daarbij gaat het om verwarmde bedrijfshallen (e.v.t. gekoeld in de zomerperiode), onverwarmde bedrijfshallen (vorstvrij) en koel/vries.
Die gebouwfuncties zijn terug te voeren op de economische activiteiten: detailhandel (retail ‘non-food’ en niet-groothandel), e-commerce, food, transport en/of logistieke dienstverleners, en overig. De routekaart geeft een heldere indeling van de logistieke sector die gebruikt kan worden voor toekomstige regelgeving en het monitoren van energiebesparing. Naast de CBS-gegevens van het werkelijke energiegebruik en de kengetallen voor procesenergie, zullen ook de werkgroepleden aan de hand van voorbeeldgebouwen en benchmarks een gedetailleerder inzicht geven in het werkelijke energiegebruik.
Er is behoefte aan een heldere indeling van de logistiek ten behoeve van regelgeving en monitoring, gebaseerd op zowel de economische activiteit als de energetische randvoorwaarden. De werkgroep doet met deze Routekaart een voorstel voor deze indeling: gekoeld (vries) – verwarmd – onverwarmd (vorstvrij). Werkgroepleden zullen inzicht geven in het werkelijk energiegebruik van gebouwen om referenties (benchmarks) op te stellen voor de verschillende typologiën en de verdeling binnen het gebouw.
Energieverbruik Binnen de dienstensector en de utiliteitsbouw zijn bedrijfshallen met een kwart van het energiegebruik veruit de grootste afnemer van energie. Voor bedrijfshallen, groothandels en productiehallen zonder koeling schat ECN het totale energiegebruik op gemiddeld 140 kWh/m²/jr. Dit is per vierkante meter (per jaar) lager dan in andere dienstensectoren, zoals kantoren. Maar door het enorme vloeroppervlak is de logistieke sector toch veruit de grootste energieverbruiker in de utiliteitsbouw, en dit is in de laatste jaren nog fors toegenomen.
ECN schat het totale berekende energiegebruik van gebouwen met een lichte industriefunctie binnen de dienstensector op 64 petajoule per jaar, waarvan ongeveer de helft aardgas is en de andere helft elektriciteit. De CO₂-emissie van de logistiek sector - datacenters en agrarische bedrijfsgebouwen niet meegerekend - ligt volgens het onderzoek van TKI/Nieman op zo’n 6.700 Mton per jaar. Energiegebruik per m² daalt snel Uit onderzoek van ECN blijkt dat in 2013 het energiegebruik op 140 kWh/m² en 254 kWh/m² voor respectievelijk bedrijfshallen en koel/vrieshuizen.
Recent heeft CBS een dashboard opgeleverd met data uit 2019. Hierbij ligt het energiegebruik al fors lager, waarbij vooral het verschil zit in het gasgebruik.
ECN data 2013
Type bedrijfshal Gas (m3/m2/jr) Elektriciteit (kWh/m2/jr) Totaal (kWh/m2/jr) groothandel zonder koeling (verwarmd en onverwarmd) 10 42 140 groothandel met koeling (koel/vries) 13 131 254
CBS data 2019
Type bedrijfshal Gas (m³/m²/jr) Elektriciteit (kWh/m²/jr) Totaal (kWh/m²/jr) onverwarmd 2,7 28,6 55 verwarmd 3,9 36,0 74 koel/vries 3,1 113,6 144
Onbekend Ondanks dat de groep onverwarmde hallen (vorstvrij) het laagste energiegebruik heeft, is dit gebouwtype wel interessant om aan te pakken omdat dit met 60% - zowel naar aantal als naar oppervlakte - veruit het grootste groep is en daarmee in totaal het grootste aandeel heeft in het energiegebruik binnen de logistieke gebouwen.
Wel moet opgemerkt worden dat het deel waarbij de gebouwtype onbekend is vrij groot is in de dataset van Savills die door CBS is gebruikt.
Paris Proof voor logistiek
Het Paris Proof getal voor logistieke gebouwen is gebaseerd op ECN onderzoek E15068 met kentallen voor de utiliteitsbouw, op basis van data uit 2013. Het gemiddelde verwarmde bedrijfsgebouwen lag toen op 140 kWh/m², wat bij een 2/3 besparing is afgerond op 50 kWh/m². Recenter en gedetailleerder onderzoek van CBS naar energieverbruiksdata van 2019 van logistiek gebouwen aan de hand van de database uit het onderzoek van Savills laat zien dat het verbruik inmiddels flink lager is en rond de 60 kWh/m² ligt. Tweederde besparing zou momenteel dus een Paris Proof waarde van 20 kWh/m² betekenen. Bij de doorrekening van de scenario’s blijken dat door toevoeging van PV zelfs nog veel lagere waarden tot onder nul, dat wil zeggen energieleverende gebouwen mogelijk zijn.
Paris Proof waarden voor logistieke gebouwen moeten opnieuw bepaald worden vanuit recente data over het energiegebruik en het potentieel voor PV panelen. Deze analyse kan ook input zijn voor regelgeving en wettelijke grenswaarden voor logistiek.