Stip op de horizon
In deze routekaart en met de retail sector werken we toe naar een Paris Proof gebouwde omgeving in 2050. Dat betekent een 2/3 besparing van het werkelijke energiegebruik, van de benchmark voor retail uit 2013. Maar, verduurzaming betekent dat de retail sector in 2050 veel meer is dan Paris Proof. De energietransitie kan niet los gezien worden van andere belangrijke maatschappelijke vraagstukken.
Energiebesparing
De retail sector is en blijft zeer divers. Om verduurzaming te faciliteren moet het voor elke type winkel, eigenaar en winkelier duidelijk zijn welke maatregelen leiden tot de meeste energiebesparing en moeten deze pakketten aan maatregelen financieel onderbouwd en haalbaar zijn. Voor het opstellen van deze Paris Proof maatregelenpakketten zijn productinnovaties nodig om te komen tot verregaande energiebesparing en energieopwekking op gebouwniveau. Om dit te stimuleren dienen leveranciers en uitvoerende bedrijven te worden uitgedaagd om barrières aan te geven en innovaties toe te passen in de praktijkprojecten en ervaringen delen. Dit zijn bijvoorbeeld technieken om de transitie naar gasloos op weg te helpen, warmte uit de bodem te benutten of een winkel all-electric in te richten. De innovaties die het meeste benodigd zijn blijven innovaties die leiden tot een reductie in het werkelijke energiegebruik.
Actie 2.1 Pilot aardgasvrij
Gemeentes stellen per eind 2021 een Transitievisie Warmte op, waarin een planning staat de transitie van wijken naar een aardgasvrije en een CO₂-arme gebouwde omgeving in 2050. In de eerste rondes van het Programma aardgasvrije wijken is de utiliteitsbouw nauwelijks meegenomen. Met name voor de retail is het van belang om ervaring op te doen met eigenaren en gebruikers omtrent het behalen van Paris Proof en aardgas vrij bouwen en renoveren.
Integrale duurzaamheid
De consumenten vragen steeds meer naar duurzame producten. Het gaat dan niet alleen om energieverbruik en CO₂-emissies, maar ook om andere aspecten van duurzaamheid, zoals bijvoorbeeld biologisch voedsel, en fair-trade kleding. Ze zullen in de toekomst ook gaan vragen naar de duurzaamheid van de winkels waarin deze producten worden verkocht. Winkels moeten in de toekomst op energetisch vlak beter presteren, maar ook goed zorgen voor de fysieke en mentale gezondheid van medewerkers en de directe natuurlijke omgeving van de winkels.
Als het gaat om CO₂-reductie, is een eerste stap om naast het operationele energiegebruik, de emissies die nodig zijn voor de bouw en renovatie van retail de inrichting mee te nemen; de Whole Life Carbon aanpak (zie actie 1.5). Ook zal het opwekken van hernieuwbare energie op winkelvastgoed een rol gaan spelen, met name op grote panden buiten de binnensteden (zie actie 2.2). En de integratie van groen waar mogelijk draagt bij aan het tegengaan van hittestress en een klimaatadaptieve inrichting van steden en hun omgeving.
Coöperatief samenwerken
Het verduurzamen van de retail sector is alleen mogelijk door samenwerking van alle stakeholders. Zo moeten huurders en verhuurders nieuwe concepten ontwikkelen om samen duurzame renovaties te realiseren. Installaties en inrichting worden steeds meer aangeboden as-a-service, wat voor beide partijen een incentive biedt voor energiebesparing. Ook gemeenten kunnen meewerken aan duurzame renovaties van winkels door de juiste kaders te stellen en samenwerking tussen de betrokkenen partijen te faciliteren. Betrokkenen in hetzelfde geografische gebied kunnen gebruik maken van schaalvoordelen door gezamenlijk verouderde infrastructuur of installaties aan te pakken.
Vitale en compacte binnensteden
Door online winkelen en de verbonden verschuiving naar flagship stores komt boven de bestaande krimp van de afgelopen tien jaar een krimp van ongeveer 30%. Een transformatie van winkels en winkelgebieden is noodzakelijk. Overheden stimuleren nu al de realisatie van andere functies in binnensteden, met name wonen, waar een enorme behoefte bestaat. Ook andere functies worden steeds meer toegevoegd, zoals werken en culturele instellingen. De nadruk ligt op integratie van functies en het terugbrengen van ambacht in binnensteden om vitale binnensteden te realiseren. Het vestigen en ondersteunen van winkels in de binnensteden leidt tot compacte binnensteden en voorkomt verdere krimp.
Overkoepelende sturing
Duurzame renovatie van winkelvastgoed vraagt niet alleen om een duidelijke en integrale visie, maar ook om overkoepelende sturing. Wetgeving, zoals bijvoorbeeld de label C verplichting voor kantoren, helpt ook bij de retail sector om verduurzaming te versnellen. Ook zouden overheden meer ondersteuning kunnen bieden aan eigenaren en winkeliers om met verduurzaming aan de slag te gaan.
