Achtergrond sector
Om de verduurzamingsopgave te overzien, is het van belang om eerst een goed beeld te hebben van de huidige situatie. De woningmarkt in Nederland is constant in beweging. Overheden en andere betrokken partijen zijn actief bezig met het vergroten van de woningvoorraad.
In Nederland zijn er inmiddels zo’n acht miljoen woningen, maar er is nog steeds een tekort. In 2022 keerde de regie op volkshuisvesting terug bij het ministerie voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordering (VRO) waarmee het Rijk, provincies, gemeenten, corporaties en marktpartijen het woningtekort samen willen oppakken. Tot en met 2030 moeten er bijna een miljoen woningen gebouwd worden, met de meerderheid in het betaalbare segment. Bovenal is er een noodzaak om de verduurzamingsopgave gezamenlijk aan te pakken. De oorlog in de Oekraïne en de sterke energieprijsstijgingen hebben ons op de afhankelijkheid van fossiele energie en het hoge energieverbruik gewezen.
De klimaatdoelstellingen in combinatie met de fors gestegen energieprijzen benadrukken de noodzaak om niet alleen duurzaam te bouwen maar ook de bestaande woningvoorraad zo snel mogelijk te verduurzamen. Daarbij wordt vooral ingezet op:
- Het zo snel mogelijk isoleren van de 2,5 miljoen bestaande woningen met de slechtste energielabels (E, F en G).
- Subsidies en regelingen voor de verduurzaming van woningen.
- Het plaatsen van een miljoen (hybride) warmtepompen tot en met 2030.
Gemeenten krijgen driehonderd miljoen euro voor de aanpak van energiearmoede en woningbezitters met een laag inkomen kunnen tegen nul procent rente geld lenen uit het Nationaal Warmtefonds om hun woning te verduurzamen. Daarnaast is er aandacht voor innovatie in de bouw en het opleiden van meer installateurs.
Woningvoorraad
In 2021 zijn er 8,129 miljoen huishoudens en 8,064 miljoen woningen. Op basis van de meest recente data van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) uit 2022 is de verdeling van de typen woningen binnen de woningvoorraad als volgt:
In 2022, was de verdeling van woningen naar type en bouwjaar als volgt:
DGBC heeft het Economische Instituut voor de Bouw (EIB) gevraagd om een scenariostudie voor verduurzaming van de woningvoorraad uit te voeren, inclusief een overzicht van de huidige woningmarkt. Het EIB onderzocht voor DGBC uit wat de gemiddelde gebruiksoppervlakte zijn voor de woningvoorraad. Op basis van gegevens van TNO blijkt dat koopwoningen over het al gemeen groter zijn dan sociale en particuliere huurwoningen. De verschillen hierin zijn groter bij oudere woningen van voor 1975 dan bij nieuwere woningen. De tabel laat het gemiddelde gebruiksoppervlakte van de woningvoorraad zien in vierkante meters volgens TNO (EIB, 2022).
Het gemiddelde woonoppervlak per persoon verschilt significant per leeftijdsgroep. Uit de onderstaande grafiek blijkt dat jongeren doorgaans per persoon een lager gemiddeld oppervlak voor zichzelf hebben dan ouderen.
Nieuwbouwwoningen
Er werden ruim 74 duizend nieuwbouwwoningen opgeleverd in 2022. Dat is het hoogste aantal nieuwbouwwoningen sinds 2012. De meeste nieuwbouwwoningen zijn in Amsterdam aan de woningvoorraad toegevoegd, bijna 6,8 duizend (CBS, 2022). Woningen ontstaan niet alleen door nieuwbouw maar ook uit splitsing van bestaande woningen en transformaties van kantoren. Maar er verdwijnen ook woningen uit de voorraad door sloop of samenvoeging. Als deze verdwenen woningen van de toename worden afgehaald, is de woningvoorraad in 2022 gegroeid tot 8,1 miljoen woningen (CBS, 2022).
Actie 5.1 Breder begrip duurzaamheid onder bewoners
Om de woningvoorraad te kunnen verduurzamen is het essentieel dat de bewoners meebewegen. Er is behoefte aan duidelijke communicatie om de brede markt te kunnen overtuigen dat verduurzaming op de lange en korte termijn voordelen oplevert. Daarvoor moet er niet alleen naar woningeigenaren gekeken worden, maar ook naar huurders. Zij vertegenwoordigen een grote groep binnen de sector.
