Wat zijn volgens jou het belangrijkste veranderingen in de nieuwe richtlijn?

“Deze nieuwe richtlijn lijkt meer op de internationale versie. Dat is goed. BREEAM moet evolueren. Deze richtlijn is een prikkel. Het betekent net zo lang zoeken tot je het waar kunt maken. Niet volgens jouw eigen normen, maar aan de hand van een internationale benchmark. Ik vind het een versterking.”

“Het vereist dat je meer tijd moet investeren in het voortraject. Je moet juist bij de start over alle duurzaamheidsaspecten nadenken. Dat zijn we in Nederland niet gewend. Momenteel wordt de opdracht aan de architect vaak uitgekleed en is de engineering er voor een belangrijk deel uitgehaald. Dat wordt dan aan de bouwer en installateur overgelaten. Men wil snel met de bouw starten, om op de kortst mogelijke termijn rendement te halen. Vanuit een ontwikkelaar gezien, snap ik het wel, maar als je deze norm wilt halen, kan dat niet meer.”

Wat waren je ervaringen de eerste keer dat je met deze richtlijn werkte?

“Bij de eerste is het altijd even puzzelen. Goed voorbeeld is de uitbreiding en nieuwbouw van Heiploeg uit Zoutkamp. Een complex met veel staal en beton. Hoe kan je dat nou slimmer en duurzamer doen? Dat betekent bijvoorbeeld dat je niet langer meer alles aan elkaar last en nagelt. Dat is niet circulair. We hebben een staalbouwbedrijf gevonden dat een nieuw productieproces heeft ontwikkeld. Geen laswerk meer, maar alles met bouten. Het wordt nu zo geconstrueerd dat het, mocht het een keer tegen de grond gaan, helemaal uit elkaar geschroefd kan worden. Sterker nog, de leverancier wil het staal tegen die tijd terugkopen voor hergebruik. Het mooie is dat dit andere leveranciers ook stimuleert tot omdenken. Zo sparren we met alle toeleveranciers, net zolang totdat we de meest duurzame oplossingen hebben gevonden. Nog een aardig voorbeeld: al pratende over de vereiste gezondheidsnormen is een samenwerking ontstaan met Visserijmuseum Zoutkamp. Dat gaat in het gebouw wisselende exposities verzorgen. Het complex mag dan in architectonisch opzicht geen hoogstandje zijn, maar een mooi gebouw is ook gebouw waarin dit soort verhalen schuilen. Dat is van een ander soort schoonheid.”

Wat is ervoor nodig om meer partijen over de streep te trekken om met de nieuwe richtlijn te gaan werken?

“Dat gaat alleen gebeuren als het besef indaalt, dat voor duurzaamheid een verschuiving in denken nodig is. De extra tijd in het voortraject moet je niet bestempelen als extra kosten maar als een investering. Het is misschien moeilijker, tijdrovender en duurder, maar dit is ons werk. En het is de moeite waard omdat je waarde toevoegt. In deze sector is dat niet minder dan een cultuurverandering. De tijd is voorbij dat je kunt gaan bouwen en denken: na mij de zondvloed. Een goed gebouw is niet alleen mooi, maar ook gezond, duurzaam en circulair. En dus toekomstbestendig. We hebben nu de kennis en kunde om dat te realiseren. Wij zeggen wel eens gekscherend: wij verkopen eigenlijk bewustwording.”

Wat zijn jouw adviezen aan collega’s en andere partijen?

“Vernieuwen is lastig, maar we gaan ook niet meer met paard en wagen naar ons werk. En inmiddels ruilen we de diesel ook in voor een elektrische auto. Of de fiets. Mijn advies zou zijn: geef de moed niet op. En kijk naar de jeugd. Ik leer daar veel van. Die zijn niet meer zo geïnteresseerd in hebben, hebben, hebben. We verschuiven van een collect- naar connect-generatie. In de nieuwe richtlijn zitten kansen en mogelijkheden tot vernieuwing. Dan blijkt wat eerst onmogelijk leek toch ineens mogelijk.”