Wisselspoor Utrecht: Stuk stad verandert in sneltreinvaart
Hoe in Utrecht een voormalige stationswerkplaats wordt omgetoverd tot een groen en stoer stadsgebied, met behoud van historie.
Op een steenworp afstand van het centraal station in Utrecht, aan het spoor, ligt de voormalige spoorwerkplaats van de NS. Synchroon ontwikkelt het gebied tot een nieuwe en aantrekkelijke stadswijk. Het liefst zo duurzaam mogelijk. Dit jaar is deelgebied 1, met 122 woningen, met BREEAM-NL Gebied gecertificeerd. Bijvangst: zo’n integraal duurzaamheidskeurmerk heeft de samenwerking binnen de gemeente Utrecht bevorderd. Noor Aghina, projectontwikkelaar bij Synchroon en Philippe Thijssen, projectmanager van de gemeente Utrecht vertellen over Wisselspoor.
Maar allereerst over de duurzame ambities van de gemeente Utrecht. Volgens Thijssen is Utrecht vooruitstrevend op het gebied van duurzaamheid, mobiliteit, diervriendelijk bouwen en groen. Dat zijn belangrijke speerpunten voor de stad. Bij grote gebiedsontwikkelingen wordt hier goed op gelet. Dit is met name terug te zien in hoe de openbare ruimte wordt ingevuld. Binnenstedelijk is de ruimte schaars. Toch probeert de gemeente Utrecht aangename groene gebieden te maken waar men kan wonen, verblijven, recreëren en werken. Thijssen: “Bewoners moeten er op een prettige manier kunnen leven. Met minder aandacht voor de auto. En meer kwalitatieve en bruikbare openbare ruimte.” Groene en autoluwe plek De ontwikkeling van Wisselspoor is hier een bewijs van. Het gebied langs het spoor is opgedeeld in vier deelgebieden. Het eerste deel heeft een BREEAM-NL certificering. De rest volgt. Over mobiliteit zegt projectontwikkelaar Aghina: “Wij hebben plannen gemaakt om het gebied zo veel mogelijk autoluw te maken. De parkeernorm hebben we naar beneden geschroefd door deelauto’s in de wijk toe te voegen. ‘Slechts’ 78 bewoners hebben een parkeerplek. De rest niet.” En over groen: “Dat is een belangrijk uitgangspunt. Met verschillende kleine parken in het plangebied en een grote strook groen aan de randen, krijgt Wisselspoor een groen karakter.”
Met verschillende kleine parken in het plangebied en een grote strook groen aan de randen, krijgt Wisselspoor een groen karakter
Stoer stukje Utrecht Wisselspoor wordt verder een ‘stoer stukje Utrecht’, zo verzekert Noor Aghina. Veel gebouwen die al op het terrein stonden, en refereren aan het verleden van de spoorwerkplaats, blijven behouden en worden hersteld. Ook overige elementen, zoals stelconplaten en stootjukken worden teruggebracht in de inrichting van het gebied. “Dat maakt Wisselspoor ook duurzaam, omdat veel materialen zijn hergebruikt”, benadrukt de projectontwikkelaar van Synchroon. BREEAM-NL als meetmethode Een eis van de gemeenteraad van Utrecht was om de gebiedsontwikkeling meetbaar duurzaam te ontwikkelen. BREEAM-NL bleek hiervoor een geschikte methode. De gemeenteraad eiste een Excellent score. Voor Noor Aghina betekende dat een flinke uitdaging. Ze was onder andere verantwoordelijk voor het verzamelen van al het noodzakelijke bewijs dat nodig is voor de duurzame certificering. Ze staat er tweeledig in. Aan de ene kant zegt ze: “Het kost veel inspanning om al die bewijslast bij elkaar te verzamelen. Het is veel papierwerk en het kost soms meer dan dat het oplevert. Bovendien vraag je veel van de partners met wie je samenwerkt. Je moet er echt achteraan zitten.” De dilemma’s van het verzamelen van de bewijslast Aan de andere kant heeft Noor Aghina ervaren dat een duurzaamheidscertificering meerwaarde heeft. “Je bent je bewuster van de maatregelen die neemt. Je maakt dingen echt meetbaar. Hittestress bijvoorbeeld; met BREEAM-NL kun je zien hoe je op dat onderwerp scoort. En waar je kunt verbeteren.” De ervaringen die zij met het verzamelen van de bewijslast heeft opgedaan bij deelgebied 1, kan Aghina gebruiken bij de volgende deelgebieden.
Je benadert duurzaamheid integraal. Dat is lastig, maar dat is ook meteen de kracht van het keurmerk.
Integraal keurmerk wakkert samenwerking aan Voor de gemeente Utrecht heeft BREEAM-NL eveneens een meerwaarde. Een mooie bijvangst eigenlijk. Philippe Thijssen hierover: “Je benadert duurzaamheid integraal. Dat is lastig, maar dat is ook meteen de kracht van het keurmerk. Je kijkt naar transport, energie, maar ook naar gezondheid en welzijn. Dat zijn bij uitstek onderwerpen die bij de gemeente in verschillende afdelingen zijn opgedeeld.” Waarmee Thijssen maar wil zeggen dat interne samenwerking door dit keurmerk wordt aangewakkerd. BREEAM-NL helpt Thijssen ziet dat deze gebiedsontwikkeling, maar ook andere ontwikkelingen binnen de gemeente steeds integraler worden aangepakt. Een goede zaak. “Je ziet dat het begint te draaien. We brengen kennis vanuit verschillende gebieden nu veel meer bij elkaar”, vertelt Thijssen. “Zo’n integraal duurzaamheidskeurmerk helpt daarbij.”
