BREEAM-NL Assessor Oscar Elshout op inspectie
'Ik ga niks meten, ik maak heel veel foto’s'
Het lijken wel schubben, op de gevel van het gloednieuwe Matrix One gebouw op het Amsterdamse Science Park. Elke losse ‘schub’ is een metalen cassette, met de hand geplaatst vanaf een hoogwerker. “Het is een heel mooi gebouw”, vindt BREEAM-NL Assessor Oscar Elshout, die het pand mag beoordelen voor een BREEAM-NL Nieuwbouw certificaat.
Maar vandaag is hij veel meer geïnteresseerd in de binnenkant. “Het voorwerk heb ik thuis al gedaan, vanaf papier. Nu ga ik controleren of het klopt met de documentatie”, zegt hij terwijl hij het nét opgeleverde pand binnengaat.
Terwijl overal afbouwers en verhuizers bezig zijn, loopt hij van de verwarmingsruimte in de kelder tot aan de luchtbehandelingsroosters op het dak. Wat neemt hij allemaal mee? Meetlinten, apparatuur, digitale dossiers? Niets van dat alles. “Ik ga niks meten, ik maak heel veel foto’s. Ik heb me al goed ingelezen en ik laat me hier verder informeren over het gebouw. Ik ken het bouwadviesbureau goed, dus we weten ongeveer wat er gaat gebeuren.”
Scherp oog
De afbouwers zijn ondertussen volop bezig met het maken van grote stukken meubilair in het atrium, terwijl anderen de plantenbakken ophangen voor de groene wanden. Er moet nog veel gebeuren, maar het pand is bouwkundig gereed voor inspectie door de BREEAM-NL Assessor. Matrix One bevat kantoorruimtes en laboratoria, die straks door meerdere huurders in gebruik worden genomen. “We gaan even kijken hoe de verlichting is, maar ik kijk ook naar het gebouwbeheerssysteem. In de kelder zit al iemand om dat op te starten.” Hoe scherp is het oog van de BREEAM-NL Assessor? Ziet hij in één oogopslag wat een leek nooit opvalt? “Nee hoor”, reageert Elshout meteen nuchter. “Met mijn foto’s controleer ik of materiaalgebruik, verlichting straks overeenkomt met de informatie in de assessment-tool. Heel simpel gezegd, controleer ik alleen maar wat er aan bewijslast is aangeleverd en of dat klopt met de richtlijnen van BREEAM-NL. Dat is het in een heel kleine notendop. Dat moet ook worden aangetoond met certificaten, met echtheid, van alles en nog wat. Die”, wijst hij op gaten in de muur, “zijn bijvoorbeeld van de luchtbehandeling. Een onderdeel van BREEAM-NL is hoe veel verse lucht je ongeveer in een gebouw pompt.” De gaten zijn niet zo interessant, maar wel de luchtbehandelingskast die we straks gaan zien. “Die moet kloppen volgens de specificaties die zijn aangeleverd.”
Door de menu’s De verwarmingsruimte blijkt een wirwar van geïsoleerde buizen, kasten en looproosters, met daaronder warmtepompen. Er blijft nog net ruimte voor een paar technici. Met de technisch specialist van het gebouw loopt Elshout met zijn de laptop door de diverse menu’s van het gebouwbeheersysteem. Daarin staan gegevens over lekdetectie, energieregistratie, liften en veel meer en waar nodig worden deze bijgesteld. Speciale interesse: welke submeters staan er in het systeem, wat meten die allemaal? Kan de huurder zelf nog iets doen “De gebruiker krijgt straks een app, maar het werkt nu nog even met een QR-code.” Na veel doorklikken, venstertjes met getallen bekijken, weet de BREEAM-NL Assessor genoeg. “Helemaal goed”, besluit hij.
Energie
Het rumoer over de gasrekening raakt Matrix One totaal niet. “Hier onder de looproosters zie je een Warmte- en koudeopslag-installatie. Gasloos is wel de minimale eigenschap, voor een nieuw BREEAM-NL pand. Elshout gaat de trap af, want “Daar tegen de muur zie je de watermeter zitten, met een kastje erop – en als het goed is, is dat kastje op dit systeem aangesloten zodat je waterverbruik en lekdetectie kunt zien. En dat gaan we nu even controleren.”
Wijzend naar een kast met een metalen plaat waarop veel cijfers staan, merkt hij op: “Daar staan de specificaties op, van deze warmtepomp – en dit is de volgens BREEAM-NL verplichte lekdetectie – want er zitten koelmiddelen in de warmtepomp. Hier staan specificaties op die ook in de assessment-tool staan en ik kijk of dat aanwezig is. Uiteindelijk maak ik mijn eigen eindrapportage waarbij ik – als het goed is – schrijf dat ik geconstateerd heb dat de juiste warmtepompen in het gebouw zijn geïnstalleerd. Ze hebben gedaan wat is beloofd.”
Cameraatje “De prestaties van de apparatuur ga ik niet na, dat is aan de commissioning-manager, de controleur van de installaties. Die test alle apparatuur, zo technisch ben ik niet. Wat ik wél controleer, zijn de capaciteiten van de commissioning-manager. Dus of hij wel bevoegd is om dat te mogen zijn. Maar zijn werk, daar vertrouw ik dan op. De commissioning-manager die hier op zit, dat is Leo – en die is streng – dus die vertrouw ik. Ik ken hem al van meerdere projecten. Zijn verslagen zijn altijd heel duidelijk, met veel foto’s. Ik maak zelf ook heel veel foto’s met mijn ouderwetse cameraatje – dat werkt gewoon perfect. Natuurlijk gebruik ik niet alles, maar stel dat ik een keertje iets mis, dan heb ik het zo teruggevonden. Een foto zegt vaak meer dan dat je opschrijft. Ik maak een kleine, korte tekst – met foto – en dan volgt de conclusie.”
Zuurkasten Er zit een lab in, dus het is een ‘bespoke’-project. “Dat betekent dat dit gebouw niet met het bestaande keurmerk kon worden beoordeeld. Maatwerk dus. Op het dak zie je straks bijvoorbeeld andere afzuiging, omdat de zuurkasten op een apart kanaal moeten zitten. Dat is het unieke van een science park.”
In de lift kijkt Elshout of hij de code kan zien die daar hoort te zitten. Helaas, die zit nog verborgen achter de beschermingspanelen, die geplaatst zijn vanwege het vervoer van steigermateriaal. “Die moeten ze straks dus maar opsturen. Dan check ik of die overeenkomt met het Liftinstituut-certificaat. En daarmee kan je zien hoe energiezuinig die is.”
Bij de laboratoria laat hij zijn blik rondgaan. “Hierachter zit de afzuiging. Die gaat via die buis naar boven. De losse veiligheidskast ernaast – ook met afzuiger – zit niet in het project, omdat die niet vastzit. Meubels nemen we niet mee in BREEAM-NL. Wel kijk ik naar de aanwezigheidsdetectie en de verlichting.”
Geen steekproeven Er zit veel voorwerk aan deze dag: “Ruim een jaar geleden hebben we een rapport gemaakt, dat kun je zien als tussenrapport. Daarin hebben we een aantal dingen geconstateerd. Die heb ik vooraf doorgenomen, ik heb de credit-lijst ook gelezen. Daar staan zaken op als de verlichting, de luchtbehandelingskasten, de zuurkasten, eigenlijk alles wat met het project te maken heeft. Hoe verschillend projecten ook zijn, bij elk gebouw werk ik hetzelfde. Ook hier controleer ik alles, ik doe niet aan steekproeven.”
Hij wijst op het A4’tje op een binnenwand. “Kijk, dit is de QR-code, nou gaan we eens even checken of die het doet. Na een paar tellen op z’n smartphone: “Nou, oké, dan hebben we ‘m. Ik ga eerst een fotootje maken om te laten zien dat ‘ie ’t ook echt doet. Want hier staat dus ‘kantoor 5.61’ en er staat een pincode op… even kijken. Kijk… licht!”
Hoe verschillend projecten ook zijn, bij elk gebouw werk ik hetzelfde. Ook hier controleer ik alles, ik doe niet aan steekproeven.
Omscholen Elshout is sinds 2016 BREEAM-NL Assessor. “Na mijn bouwopleiding heb ik in de retail gewerkt, maar via een kennis die al BREEAM-NL Assessor was, ben ik in dit werk gerold. Met hem heb ik een paar keer meegekeken en meegeholpen. Het werk vond ik zó leuk, dat ik me heb laten omscholen; dat duurde anderhalf jaar. Vanuit de bouw kon ik al wel bouwtekeningen lezen, dat was wel heel handig. Eerst heb ik de training BREEAM-NL Expert ‘Nieuwbouw en renovatie’ gedaan en later de training voor ‘In-Use’.” “Als BREEAM-NL Assessor ben ik zelfstandige zonder personeel”, legt Oscar uit, “dus niet in dienst van DGBC of van een adviesbureau. Ik werk alleen. Dat komt mooi uit, want voor projecten moet je een onafhankelijke BREEAM-NL Assessor hebben voor de beoordeling.”
Buffer Op het dak maken we een ronde langs het insectenhotel, een massa zonnepanelen en een langwerpige bak met schelpen - voor de ecologie. Elshout fotografeert erop los, dan weer de trap af naar binnen. Daar controleert hij de omvormers van de zonnepanelen. “Als die niet voldoen, dan krijgen ze de credits niet, zo simpel is het. Maar er is altijd wel een buffer. Als ze gaan voor een BREEAM-NL score van 70 procent, dan mikken ze op 75 procent, zodat er hier en daar kan nog iets af vallen. In het bouwproces zijn sommige materialen bijvoorbeeld niet leverbaar, dus dan wordt er een alternatief besteld.”
Drukke tijden Hij is blij met de richtlijn BREEAM-NL Nieuwbouw 2020, die de vorige van 2014 verving. “Toen was ledverlichting bijvoorbeeld nog niet standaard, dat is het nu wel. Net als warmtepompen, want er wordt niks meer met gas gedaan.”
Op weg naar beneden controleert hij met een-meter passen nog het atrium, want tussen de ene en andere gevel moet tien meter zitten. De inpandige fietsenstalling, de toiletten, alle ruimtes komen aan de beurt. Ook controleert hij de afstand van werkplekken tot het raam, want ‘een werkplek mag maximaal zeven meter van de gevel zitten, dat heeft te maken met daglicht en de concentratie van de werknemers.
Hoe druk is het leven als BREEAM-NL Assessor? “Eens per twee weken bezoek ik een bouwplaats of een gebouw. De rest gebeurt thuis. Ik werk door het hele land, van Groningen en Venlo tot Leiden. Er is genoeg werk, er wordt heel veel gebouwd!”
