Concreet keurmerk tegenover of naast lange termijndoelen
In gesprek met Ivy de Bruijn en Tim Habraken
Het keurmerk BREEAM-NL is heel concreet met eisen en lijstjes die je kunt afvinken om een certificaat voor een duurzaam gebouw of gebied te halen. Daarnaast staan de Duurzame Ontwikkelingsdoelen voor 2030 van de Verenigde Naties. DGBC vergeleek de twee met elkaar, maar zijn ze wel te vergelijken of zelfs verenigbaar?
Het nut van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (Sustainable Development Goals of SDG’s) is meer aandacht voor de lange termijn op het gebied van duurzaamheid. “Voor een duurzame samenleving moet je kijken naar die langere termijn. De doelen zijn nu gesteld op vijftien jaar voor 2030, en die urgentie van dat jaartal is belangrijk, maar soms moet en mag je verder kijken. Bijvoorbeeld waar je in 2030 moet staan als je in 2050 volledig circulair wil zijn. Het zijn ook niet zeventien losse hokjes. Ze hangen met elkaar samen en je mag de nadruk leggen op enkele doelen, maar zorg dat je dan geen negatieve invloed hebt op de andere”, zegt Ivy de Bruijn van SDG Nederland. Dat is de coördinerende instantie van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen vanuit de maatschappelijke organisaties, kennisinstellingen, bedrijven, koepelorganisaties, decentrale overheden, bewonersorganisaties, jongeren; in totaal meer dan 2.000 organisaties.
Tim Habraken van CBRE: “Ik mag hopen dat de mensen in ons vakgebied deze doelen kennen, al is het maar globaal. Wat ik wel zie, is dat cynici de doelen gebruiken om recht te praten wat krom is, door uit te leggen dat ze bijdragen aan de doelen. De SDG’s zijn soms ook vaag. Bij het concretiseren worstelen velen nog met hoe we ze actief gaan gebruiken en inzetten, zonder telkens in verslagen te herhalen dat je bijdraagt aan de doelen, maar geen acties te definiëren.”
Maak het positief
De Bruijn: “Binnen organisaties is een cultuurverandering nodig om dat te kunnen doen. Er moet een omslag komen van het winstdenken naar een andere manier van besturen. Bijvoorbeeld door te kijken naar je partners en belanghebbenden en hoe je die meekrijgt. Kijk naar de kern van je bedrijfsmodel en hoe je die kunt omzetten. Laat je bij besluitvorming niet enkel leiden door winst of angst, bijvoorbeeld voor juridisering of non-gouvernementele organisaties die je gaan bekritiseren als je te weinig doet.” Zij pleit ervoor dat bedrijven al beginnen bij de medewerkers, die kunnen meedenken met de verduurzaming. “Laat het niet bij kleine stapjes als het verminderen van je plasticverbruik, tenzij plastic je core business is. Laat je leiden door visie en niet door angst.”
Habraken: “Daar ben ik het mee eens en ik wil nog toevoegen: maak het positief. Met kleine ingrepen kun je soms al veel bereiken. Ik vraag ook regelmatig aan onze opdrachtgevers waar ze naartoe willen en hoe ze daar willen komen. Veel aanknopingspunten daarvoor zitten al in de Duurzame Ontwikkelingsdoelen, maar het is net niet duidelijk genoeg. De vastgoedsector wil het praktisch en concreet hebben, dat schuurt soms met de complexe vraagstukken rond verduurzaming, waarbij je ook de diepte in wil.”
Ivy de Bruijn SDG Nederland
Tim Habraken CBRE Nederland
Dat is wat hem betreft ook het grote verschil tussen BREEAM-NL en de doelen: “Het eerste is heel concreet met eisen waar je aan voldoet, een soort afvinklijstje en dat zijn de doelen niet. Als je CO₂ wil besparen, snapt iedereen wat je bedoelt. De Duurzame Ontwikkelingsdoelen concreet maken is een stuk lastiger. Je kunt zeggen dat je met zeven van de zeventien doelen aan de slag wil, maar dat is nog niet praktisch genoeg. Als ik die doortrek naar de politiek dan doet die vooral alsof de doelen iets zijn voor de arme landen en niet iets waar we zelf concreet mee aan de slag kunnen. Hoe zie jij dat, Ivy?” “Daar ben ik het absoluut mee eens. Vorig jaar voerden we campagne voor een duurzaam regeerakkoord door onder andere een vertaling van de doelen naar de Nederlandse context te eisen. Maak het concreet. Dan weet iedereen waar we naartoe werken en hoeft niet iedereen het wiel opnieuw uit te vinden. Deze doelen zijn juist ook gericht op de Westerse landen”, schetst De Bruijn. Habraken ziet het halen van een BREEAM-NL credit die ook de Duurzame Ontwikkelingsdoelen raakt als een start. “We houden van afvinklijstjes en zien dan meteen of we goed bezig zijn of niet, maar dat is het soms net niet helemaal.”
De Bruijn: “Het hoeft ook niet van de ene op de andere dag perfect te zijn. Als je kunt uitleggen waarom je wel of (nog) niet voldoet, dan hoef je niet bang te zijn voor claims. Maar doe het wel vanuit oprechtheid, en niet vanuit marketing-perspectief.”
Vergelijking BREEAM-NL en SDG’s
DGBC heeft een vergelijking gemaakt tussen BREEAM-NL en de Duurzame Ontwikkelingsdoelen. Daarmee zie je met welke credits je voldoet aan welke doelen. “De SDG’s die er nu uitspringen associëren we vooral met groene duurzaamheid. Het totaal aan doelen gaat ook over de sociale en economische duurzaamheid. Als je serieus werk wil maken van de doelen, moet je ook meer doen met de sociale kant, zoals aan de diversiteit in de top van je bedrijf, man, vrouw, jong, oud, verschillende culturele achtergronden”, zegt De Bruijn. “Maar of de sociale kant in BREEAM-NL moet? Ja en nee. Als je kijkt wie er met BREEAM-NL bezig is, dan zijn het de gebouweigenaren, terwijl de gebruikers daadwerkelijk iets kunnen doen aan de doelen”, zegt Habraken.
Hij vervolgt: “Het risico is dat je van het keurmerk een doel op zich maakt, terwijl het onderdeel is van een breder beleid. De SDG’s zijn ook een middel. Er is niet één ding waarmee je alle vinkjes kunt zetten en als dat er wel zou zijn, haal je alle dynamiek eruit. BREEAM-NL zegt iets over de mogelijke milieuschade, maar als ik de sociale kant wil meten, heb ik iets anders nodig. Dat is een andere tak, met andere doelgroepen en andere doelen.” De Bruijn vult aan: “Wat je wel kan doen is met sociale experts kijken of er verbanden te leggen zijn met de groene doelen in BREEAM-NL. Misschien is dat te breed en dan moet je het niet doen, maar ga dan op zoek naar alternatieven waarnaar je kunt verwijzen. Neem bijvoorbeeld de maatschappelijke AEX, de MAEX. Die licht projecten en bedrijven door op alle SDG’s, dus ook de sociale activiteiten, en hangen daar een waarde aan.”
We houden van afvinklijstjes en zien dan meteen of we goed bezig zijn of niet, maar dat is het soms net niet helemaal.
Meer instrumenten Habraken: “Wij kijken heel bewust in Nederland wat we aan instrumenten kunnen aanpakken om ons te verleiden in actie te komen. Wat past op welke schaal om dingen te bereiken. Diversiteit in de organisatie, bijvoorbeeld, vat je niet in BREEAM-NL. Verduurzaming in de breedste zin wel en daarvoor is het zinvol. Wijkontwikkeling meet je er ook niet mee. Een concreet voorbeeld is de verhuizing van ons kantoor van de Zuidas naar de Schinkelbuurt in Amsterdam. Hoe kunnen we laten zien wat we doen en welke niet-financiële waarde we toevoegen? Is het meetbaar dat we nu daar onze boodschappen doen of leegstand tegengaan? Meetbaarheid is wel een vereiste in BREEAM-NL.” Daarvoor zijn volgens Habraken andere instrumenten en instanties nodig.
De Bruijn: “Maar daarvoor is ook SDG 17, Partnerschappen. Die gaat ervanuit dat iedereen kan bijdragen uit eigen kracht.” “Ja en als je actief bezig bent met de SDG’s zie je daarvan effect in BREEAM-NL, maar het is niet zo dat je bij een bepaalde score ook goed scoort op de doelen”, oppert Habraken. “De vraag is denk ik vooral: hoe vul je met BREEAM-NL het grotere plaatje aan? Misschien dat je met het opnemen van de sociale kant andere partijen aanzet tot verdere verduurzaming”, oppert De Bruijn.
Habraken vindt de groene en sociale duurzaamheid te verschillend om beide in BREEAM-NL op te nemen. “Het keurmerk hoeft niet aan alles te beantwoorden. Ik heb ook apps op mijn telefoon die alles kunnen, maar die zijn vaak niet beter. Geef mij maar een goed mailprogramma dat alleen maar kan mailen, in plaats van een manusje-van-alles, bijvoorbeeld. Laat niet alles in elkaar overlopen. Dan versterk je elkaar pas echt”, meent Habraken. De Bruijn maakt nog wel een kanttekening: “Onderzoek wel je kansen om iets breder te kijken. Een goede verwijzing naar een ander instrument of een andere organisatie is ook belangrijk.” Habraken: “Als je je te veel richt op een specifiek systeem, mis je kansen. Blijf vragen waarom we dingen doen. We hebben een duidelijk systeem BREEAM-NL en wat minder duidelijke SDG’s waar we mee aan de slag kunnen.” De Bruijn vult aan: “En ga het doen, maak de doelen zelf concreet. Begin ergens en wees niet bang voor kritiek.”
