Een kwart eeuw ecologisch samenwonen in de Waterspin
Het meeste onderhoud doen we zelf, net als de tuin. Dat gaat via een werkgroep en op tuindagen helpt iedereen.
Ruud van Hoorn
De Waterspin is een ecologisch woon/werkproject in hartje Den Haag: een oase van rust rond een oude werkplaats. Het was 25 jaar geleden een voorbeeldproject van duurzaam bouwen, maar ook nu werken de bewoners nog elke dag samen om hun woonplek zo mooi en duurzaam mogelijk te houden.
Het idee voor het woonproject kwam begin jaren negentig van de bewoners van het naburige project Pander. Toen de meterwerkplaats van het vroegere Duinwaterbedrijf ‘s-Gravenhage vrijkwam, begonnen zij met woningcorporatie Vestia een ecologisch woonproject. Brigitte was één van hen en nog altijd blij met de stadsoase, net als haar partner Ruud van Hoorn. “Er is wel gedoe, maar dat is er overal waar mensen samenkomen”, zegt Brigitte. Toch is het een gewilde woonplek: 120 mensen staan op de wachtlijst, terwijl er eens in de twee jaar iets vrijkomt. Zelfbeheer Twee oude loodsen zijn in 1997 gesloopt. In plaats daarvan kwamen aan de ene kant een huurwoningencomplex en aan de andere kant achttien koopwoningen. “We kunnen niet bepalen wie daarin komen wonen. Voor de 21 huurwoningen wel, want de Waterspin doet aan zelfbeheer en aan toewijzing”, zegt Brigitte. “We innen de huur en betalen dat in één keer aan Vestia. Het meeste onderhoud doen we zelf, net als de tuin. Dat gaat via een werkgroep en op tuindagen helpt iedereen. Voor het zelfbeheer en de toewijzing krijgen we geld van de corporatie en dat gaat in de kas. We hebben van dat geld zonnepanelen gekocht”, zegt Ruud.
Eerste warmtepomp
De Waterspin kreeg de eerste warmtepomp van Den Haag. “Dat project is mislukt”, zegt Brigitte hoofdschuddend. De pomp had veel kuren en niemand wist nog hoe het werkte. Toen de problemen aanhielden, is de warmtepomp uitgezet. “We zijn nu in gesprek met Vestia voor een nieuwe. Maar dat kan nog even duren”, zegt Ruud. Zijn tip aan initiatiefnemers van nieuwe ecologische woonprojecten: volhouden.
De eerste bewoners betaalden een lagere huur in ruil voor het actief meebouwen aan een gemeenschap. Zij verdeelden de taken in werkgroepen, een verenigingsbestuur en een stichtingsbestuur en die bestaan nog steeds. “Beslissingen lopen via de Algemene Ledenvergadering van de vereniging, waar ook veel kopers lid van zijn”, zegt Ruud. “Aanvankelijk zaten de besturen te lang, maar niemand anders wilde erin. Een belangrijke les: sneller wisselen”, vult Brigitte aan.
Revolutionair
Zelf zit ze met Ruud in de werkgroep wasmachines die de apparaten draaiend houdt. Het afvalwater hiervan gaat door een helofytenfilter en weer terug voor hergebruik. De toiletten spoelen we door met regenwater. “Dat moet ook wel, want we moeten daar voorzichtig mee omgaan. Water is veel te goedkoop”, betoogt Brigitte.
Bij de bouw van de Waterspin waren de gebruikte materialen, de warmtepomp en het helofytenfilter revolutionair. De verdiepingsvloeren en muren zijn van gerecycled asfalt ofwel puingranulaat. De voorgevel is bedekt met duurzaam red cedar hout. De oude meterwerkplaats is nu een binnentuin waar kleine kinderen veilig spelen en bewoners elkaar ontmoeten. De bijnaam is Alcatraz, omdat het door de hekwerken op een gevangenis lijkt. “Gelukkig zijn er ook nog steeds kleine kinderen, ondanks het langzame verloop”, glimlacht Ruud.
Helofyten
De bewoners van de Waterspin gaan al vanaf het begin zuinig met water om. Een helofytenfilter in de tuin zuivert het afvalwater van de gezamenlijke wasmachines voor hergebruik. Het filter bestaat uit planten waar bacteriën op afkomen die het water zuiveren. In de tuin liggen twee putten: één van 10.000 liter voor de koopwoningen en één van 30.000 liter voor de huurwoningen. Die zijn voor de opvang van regenwater, voor het doorspoelen van de toiletten. Als het water te laag staat door droogte, zoals afgelopen zomer, komt er drinkwater bij, zodat iedereen wel kan blijven doorspoelen.
