Theater Zuidplein: 'Je mag hier binnen zonder kaartje'
Theater Zuidplein wil een theater voor en van de buurt zijn. Niet eenvoudig in een buurt als Rotterdam-Zuid, waar zelfs een landelijk programma op is losgelaten om jarenlange achterstanden weg te werken. “Ik ben ervan overtuigd dat het kan, over vijf jaar beschouwt de buurt dit theater als eigen”, zegt programmeur Joyce van Dongen.
De programmeur werkt al jaren voor Theater Zuidplein en nu in het nieuwe gebouw pal naast de metrohalte en het nieuwe busstation Zuidplein. Het gebouw straalt van nieuwheid, met sierlijke geperforeerde platen aan de gevel en veel glas. Een ecoloog kwam eraan te pas om te zorgen dat de gaten vogelvriendelijk zijn: ze kunnen er niet door.
De ontvangstruimte is open en hoog, zodat je naar de eerste verdieping kunt kijken. Middenin staat de kleurrijke bar van restaurant Zed, achteraan zaal Z die bij de foyer te betrekken is en ernaast bibliotheek op Zuid: het bibliotheekfiliaal van de buurt. “Dat trekt jongeren aan die hier komen studeren en die maken meteen kennis met het theater”, zegt Van Dongen.
Openheid
Dat is ook een van de uitgangspunten van het nieuwe theater: openheid. De deur naar het terras en die bij de hoofdingang staan open en de rest van de deuren en wanden is grotendeels van glas. “Nu staan maar twee deuren open, maar door het vele glas kijk je al naar binnen en bij de grote zaal kunnen de grijze achterwanden voor de ramen weg en kan de buurt meekijken bij de opbouw van optredens en voorstellingen. Van mij mag het nog opener. De buurt kan, als de panelen weg zijn, ook meekijken wat er op het podium gebeurt. Zo maak je de drempel nog lager”, zegt Van Dongen. “We willen hier een gevoel geven dat je binnen kunt zonder kaartje. Omdat het heel open is, loopt het theaterpubliek hier tussen de toevallige passanten.”
De buurt en het theater lijken nu nog wat gescheiden. Het is een doordeweekse ochtend en er zit iemand voor zaal Z te werken, in de bibliotheek loopt een handjevol mensen en binnen en buiten in het restaurant zijn een paar tafeltjes waar mensen gezellig een kopje koffie drinken, al dan niet vergaderend. Zo zijn de communicatiemedewerkers van alle instanties en organisaties zoals gemeente, bibliotheek, zwembad en winkelcentrum net bijeen om het over de plannen te hebben voor volgend jaar. Want dan is de bouwput tussen metrostation en theater verdwenen en is Zomer op Zuid, een feest voor, van en met de buurt.
We vinden het belangrijk om nieuwe verhalen uit de stad te vertellen.
Joyce van Dongen
Buurt binnenhalen
Het theater wil er ook zijn voor de buurt en die nog meer naar binnen halen. Niet alleen als publiek, maar ook personeel, vrijwilligers, makers en artiesten. De artiesteningang zit niet voor niets aan de achterkant tegenover een appartementencomplex dat wel een opknapbeurt kan gebruiken. Stille getuige is de afgebladderde voordeur waar een ruitje van is ingetrapt. “We hebben een creatieve producent en die gaat regelmatig in gesprek met buurtbewoners over wat zij hier willen zien. Verder houden we eens per maand open podium waar buurtgenoten hun kunsten kunnen laten zien. We zoeken mogelijke talenten in de buurt actief op en helpen ze verder met hun carrière in de podiumkunsten”, aldus Van Dongen, zelf geboren en getogen ‘op Zuid’.
De programmeurs gaan ook ‘vraaggericht zoeken’ naar nieuwe voorstellingen, zoals ze dat noemen. Ze vragen letterlijk in de buurt wat de bewoners willen zien en wie wil komen optreden. “We hebben bijvoorbeeld gastprogrammeurs uit de buurt en uit subdoelgroepen. Zo hebben we hier ook cabaretvoorstellingen in het Turks. Er is een schildersclub actief die hopelijk nog een keer gaat exposeren, want ook daar leent het gebouw zich goed voor. We werken meer dan andere theaters samen met de makers. We vinden het belangrijk om nieuwe verhalen uit de stad te vertellen”, zegt de programmeur. Maandelijks is er een open podium, georganiseerd samen met productiehuis FLOW uit Rotterdam. In samenwerking met Arch Management is er meerdere keren per seizoen talent uit de wijk met Overleven op Zuid. Zo maken jeugd en jongeren kennis met het theater. “Ook jong talent heeft een podium nodig en dat willen wij bieden”, zegt Van Dongen.
Afspiegeling van de buurt
Daarnaast is er het collectief Women Connected dat werkt aan een theaterproductie waar alle vrouwen uit de buurt mee kunnen kijken en doen bij open repetities. Uiteindelijk gaat die groep een optreden verzorgen in het theater. “We willen echt een afspiegeling zijn van de buurt en dat ook met ons programma laten zien”, zegt Van Dongen en zij ziet nu al grote talenten in de makers die bij het theater Zuidplein komen kijken. Jandino Asporaat begon zijn carrière in het oude Theater Zuidplein en zijn opvolgers dienen zich volgens de programmeur al aan: “Ze zitten er echt tussen. Ik kan niemand noemen die er nu bovenuit schiet, het zijn er meer.”
En dat terwijl Rotterdam-Zuid eerder al ongeveer was opgegeven. In 2012 greep het toenmalige kabinet in met het Nationaal Programma Rotterdam Zuid. Hierin werken Rijk, de gemeente Rotterdam, corporaties, zorginstellingen, schoolbesturen, bedrijfsleven, politie en Openbaar Ministerie aan een gezonde toekomst voor Rotterdam-Zuid. Samen zorgen de partijen dat de inwoners van deze voormalige achterstandswijken vooruit komen en dat opleidingsniveau, arbeidsparticipatie en woonkwaliteit in 20 jaar stijgen naar het gemiddelde van de vier grote steden in Nederland.
Komende winter is de officiële heropening van het nieuwe Zuidplein. Van Dongen heeft al mooie ideeën voor de toekomst: “Over vijf jaar is het hier opener en voelt écht iedereen zich welkom. Dan zien ze dat kunst en cultuur ook bereikbaar is en dat een avondje theater minstens zo leuk is als de bioscoop. Dan hebben we een mooie dwarsdoorsnede van de stad in de zaal en geven artiesten tijdens het repeteren spontaan een mini-try-out op het terras. Het is mooi om te onderzoeken hoe we met deze open houding een nieuw trouw publiek kunnen krijgen”, aldus Van Dongen.
De gemeente Rotterdam heeft Theater Zuidplein benoemd tot Jongerenhub. Dit betekent dat het theater veel activiteiten voor jongeren uit Rotterdam (Zuid) houdt. Deze zijn bedoeld om talenten van jongeren te ontdekken en verder te ontwikkelen. Dit kunnen voorstellingen in een zaal zijn, maar ook wekelijks terugkerende programma’s in de openbare ruimte.
